Mayıs 2025’in Son Haftasında Açıklanan Üç Önemli Gelişme

Kanada göçmenlik sistemi, yalnızca göçmen adaylarını değil, temsilcileri, işverenleri ve mevcut geçici oturum sahiplerini de doğrudan etkileyen kapsamlı değişikliklere sahne olmaya devam ediyor. 2025 yılının Mayıs ayının son haftasında açıklanan üç ayrı gelişme, başvuruların değerlendirilme biçiminden program tasarımına, geçici oturum statüsünün korunmasından iş insanlarının başvuru koşullarına kadar birçok temel alanı etkiliyor.

Bu yazıda, Ontario hükümetinin yeni yasa teklifi, Kanada Göçmenlik Bakanlığı’nın C11 kategorisi olarak bilinen çalışma izni başvurularıyla ilgili uygulama talimatları ve ‘maintained status’ konusundaki yeni açıklamaları ele alıyoruz.

1. Ontario Hükümeti’nden Yeni Yasa Teklifi: OINP Süreçlerinde Temel Değişiklikler

28 Mayıs 2025’te Ontario Hükümeti, Working for Workers Seven Act, 2025 adlı yasa tasarısını kamuoyuna sundu. Tasarı kabul edildiğinde, Ontario Göçmen Aday Programı’na (Ontario Immigrant Nominee Program – OINP) ilişkin başvuru değerlendirme sürecinde önemli değişiklikler devreye girecek. Amaç, programın güvenilirliğini artırmak, suistimalleri önlemek ve iş gücü piyasasındaki değişimlere daha hızlı yanıt verebilen bir yapı kurmak.

Öne çıkan değişiklikler şunlar:

• Müfettişler, OINP başvuru sahipleriyle yüz yüze mülakat yapma yetkisine sahip olacak. Bu adım, başvuruların doğruluğunu değerlendirmek ve sahte beyanları önlemek amacıyla getiriliyor.

• Ontario Hükümeti, iş gücü piyasasındaki gelişmelere göre belirli programları başlatma ya da sona erdirme yetkisini Göçmenlik Bakanı’na devredebilecek.

• Bir başvuru alındıktan sonra, eğer programın öncelikleri değişmişse ya da başvuruda riskli bir durum görülüyorsa, bu başvuru değerlendirme sürecine alınmadan iade edilebilecek.

  
  
  
  

  

  
  

Bu madde, başvuru sahipleri açısından ciddi bir belirsizlik yaratıyor. Başvuru yaptığı sırada programın şartlarını karşılayan bir aday, değerlendirme süreci devam ederken piyasa koşullarının değişmesi nedeniyle sistem dışına itilebilir. Bu durum, başvuru sürecinin öngörülebilirliğini ve adil yapısını zayıflatır. Süreçlerin aylar sürebildiği bir sistemde, başvuru sahiplerinin zaman ve kaynak kaybı yaşaması kaçınılmaz olur. Programın güvenilirliğine duyulan güven de bu nedenle zarar görebilir.

• 2025 yazında faaliyete geçmesi planlanan yeni OINP İşveren Portalı sayesinde, işverenler başvurularını doğrudan OINP’ye iletebilecek. Bu dijital sistemin, süreci hızlandırması ve belgelerin daha düzenli toplanmasını sağlaması bekleniyor.

Genel olarak değerlendirildiğinde, önerilen değişiklikler OINP’yi daha çevik, daha kontrollü ve iş gücü ihtiyaçlarına duyarlı bir yapıya kavuşturmayı hedefliyor.

2. C11 Kategorisine İlişkin Yeni Uygulama Talimatları Yayınlandı: Daha Net Kurallar, Daha Sıkı Değerlendirme

27 Mayıs 2025’te IRCC, Kanada’da kendi işini kurmak isteyen yabancı girişimciler ve serbest meslek sahiplerine yönelik R205(a) – C11 kodlu başvuru kategorisiyle ilgili güncellenmiş talimatları yayımladı. C11, LMIA (Labour Market Impact Assessment) gerektirmeyen, ancak belirli bir işverene bağlı (bu durumda bu işveren kişinin kendi oluyor) kapalı çalışma izni verilen bir başvuru kategorisi. Bu kategorinin temel amacı, başvuru sahibinin kuracağı işle Kanada’ya kayda değer ekonomik, sosyal veya kültürel katkı sağlaması.

Güncellemeyle getirilen başlıca değişiklikler şöyle:

• Başvuru sahibinin işletmenin en az %51’ine sahip olması gerekiyor. Bu oran sağlanmadığında başvuru C11 kapsamında değerlendirilmiyor.

• Başvuran kişinin, geçim ve iş için kullanılacak fonları birbirinden ayrı şekilde belgelemesi isteniyor. Hem kendisini ve ailesini geçindirecek destek fonları hem de işi kurmak veya yürütmek için gerekli iş fonları açıkça gösterilmeli.

• Çalışma izni en fazla 18 ay süreyle veriliyor. IRCC, bu sürenin aşılmaması gerektiğini özellikle vurguluyor. Başvuru sahibi, Kanada’daki varlığının geçici olduğunu ve belirli bir süre sonunda işi devretme, yönetimden çekilme veya ayrılma yönünde net bir plan sunduğunu göstermek zorunda. Kalıcı bir işletme kurulmuş olsa bile, kişinin Kanada’da kalıcı olarak yerleşme niyetinde olmadığını belgelerle ortaya koyması bekleniyor.

• İş planının Kanada’ya sağlayacağı ekonomik, sosyal veya kültürel katkılar somut biçimde gösterilmeli. IRCC, özellikle girişimin sunulacağı bölgedeki ihtiyaçlara, yaratılacak istihdama ve yerel pazara etkisine bakacak.

• Değerlendirmede işin sektörel niteliğinden çok, planın uygulanabilirliği ve başvuru sahibinin bunu gerçekleştirme kapasitesi dikkate alınıyor.

• Yakın süre öncesine kadar, Kanada’da kendi işinde bir yıl tam zamanlı çalışan C11 sahipleri, Express Entry sisteminde pozisyona bağlı olarak 50 ya da 200 ek puan alabiliyordu. Ancak bu uygulama yakın zamanda kaldırıldı. IRCC bunun geçici bir uygulama olduğunu belirtse de, ne zamana kadar geçerli olacağı konusunda bir bilgi paylaşmadı.

Ayrıca C11 kategorisinde kişi kendi işinin sahibi olduğu için, Kanada’da bu kapsamda elde edilen iş deneyimi, Express Entry sisteminde Kanada deneyimi puanı kazandırmıyor. Bu durum, C11 sahiplerinin kalıcı oturum başvurularında doğrudan avantaj elde etmelerini sınırlandırıyor. C11 ve diğer tüm çalışma izni türleri, tek başına daimi oturum hakkı sağlamıyor. Ancak kişinin yaşı, eğitimi, dil becerileri, iş deneyimi gibi faktörler uygunsa, bir kalıcı oturum başvurusu stratejisi geliştirmek mümkün.

Öte yandan, bu güncellemeler arasında C11 başvuruları açısından özellikle olumlu bir gelişme de ret gerekçelerinin daha açık ve somut şekilde yazılmasının zorunlu hale gelmesi. IRCC memurları, artık yalnızca “sunulan belgeler R205(a) koşullarını karşılamıyor” gibi genel ifadelerle başvuruyu reddedemyecekler. Başvuru sahibi kapsamlı bir iş planı sunduysa, memurun bu planın hangi yönlerini yetersiz bulduğunu açıklaması ve kararın dayandığı gerekçeleri mantıklı ve izlenebilir bir biçimde ortaya koyması gerekiyor. Kararın hukuken makul sayılması için, başvurunun değerlendirme süreci somut kanıtlara ve gerekçeli analize dayanmalı. Bu da, başvuru sahiplerinin ve temsilcilerinin süreci anlamalarını, değerlendirmelerini ve gerektiğinde itiraz etmelerini kolaylaştırıyor.

Bu yaklaşımın sadece C11 değil, tüm çalışma izni ve göçmenlik başvuruları için bir standart haline gelmesi, sistemin şeffaflığı ve hesap verebilirliği açısından önemli bir adım olur.

Sonuç olarak C11, yalnızca geçici olarak Kanada’da iş kurmak isteyen, katkı potansiyeli yüksek ve iyi hazırlanmış bir planla gelen girişimciler için tasarlanmış özel bir kategori olmayı sürdürüyor. Başvuru süreci, yalnızca ekonomik katkı sunmakla kalmayıp, başvuru sahibinin ülkesiyle bağlarını, geri dönme kapasitesini ve bunları ne kadar ikna edici şekilde ortaya koyduğunu da esas alıyor. Bu nedenle, başvuru stratejisinin uzun vadeli hedeflerle uyumlu biçimde ve tüm bu faktörleri dikkate alarak planlanması büyük önem taşıyor.

3. Maintained Status Konusunda Yeni Güncelleme: Statü, Yetki Tanımları ve Seyahat Kuralları Netleşti

IRCC, 28 Mayıs 2025’te maintained status (önceki adıyla implied status) uygulamasına ilişkin program teslim talimatlarını güncelledi. Bu güncelleme, halihazırda yasal temeli olan bazı kuralların artık temsilciler ve başvuru sahipleri açısından daha açık, sistemli ve bağlayıcı şekilde yorumlanmasını sağlıyor. Özellikle başvuru türünün etkisi, Kanada’dan ayrılma durumunun sonucu ve birden fazla başvuru yapmanın etkisi gibi konular netleştirilmiş durumda.

Yeni açıklamalarda öne çıkan temel noktalar şunlar:

• Statü ile yetkinin ayrı kavramlar olduğu daha net şekilde vurgulandı. IRPA kapsamında statü (temporary resident status) ve yetki (authorization to work or study) hali hazırda birbirinden ayrı düzenlenmiş durumda. Ancak bu güncelleme, maintained status kapsamındaki kişilerin çalışma veya öğrenim yetkisine sahip olmaya devam edip edemeyeceklerinin yalnızca statüleriyle değil, başvurularının hangi kategoride yapıldığına göre belirlendiğini açıkça ortaya koyuyor. Başvuru sahibi yalnızca aynı kategoride başvuru yaptıysa bu haklara devam edebiliyor.

• Çalışma izni olan biri izninin süresi dolmadan “work permit” başvurusu yaptıysa ve Kanada’da bulunuyorsa, mevcut izni sona erdiğinde de aynı koşullarla çalışmaya devam edebiliyor. Ancak visitor ya da student olarak yapılan başvurularda çalışma hakkı iznin bitiminde sona eriyor.

• Öğrenciler için de benzer bir durum geçerli ama kurallar daha detaylı. Yakın zaman önce gerçekleşen değişikliklerden sonra bazı istisnalar dışında kişinin yeni okuluna başlaması için yeni study permit’inin onaylanmasını beklemesi gerekiyor. Eğer kişi öğrenimine aynı kurumda devam ediyorsa yukarıdaki örnekteki gibi süresi dolduğunda dahi öğrenime devam edebiliyor.

• Kanada’dan ayrılınması halinde maintained status sona eriyor. Bu, yeni versiyonda açık bir şekilde belirtilmiş. Kişi Kanada’ya geri dönse bile, ilk permitinin süresi dolduysa ve yeni başvurusu henüz sonuçlanmadıysa çalışmaya ya da öğrenime devam edemiyor.

• Eksik belgelerle yapılan başvurular maintained status sağlamıyor. Eğer başvuru eksik olduğu için IRCC tarafından geri gönderilirse, başvuru hiç yapılmamış sayılıyor ve kişi permitinin süresinin dolduğu tarihten başvuru sonuçlanana kadar geçen sürede statüsünü koruyamamış oluyor. Bu durumda, eğer 90 günlük süre aşılmamışsa, restoration başvurusu yapılabiliyor. Başvurunun işlem süresi uzamışsa ve bu süre boyunca kişinin mevcut izni de sona ermişse, kişi restoration süresini de aşmış olabilir. Böyle bir durumda kişinin Kanada’dan derhal ayrılması gerekebilir.

• Art arda yapılan başvuruların etkisi daha ayrıntılı şekilde tanımlandı. Önceki açıklamalarda bu durumdan genel olarak söz ediliyordu, ancak uygulamada belirsizlik yaratabilecek bazı boşluklar

  vardı. Yeni metin bu konuda çok daha açık:

  • Eğer kişi ilk başvurusunu yaptıktan sonra henüz karar verilmeden önce ikinci bir başvuru gönderirse, IRCC bu ikinci başvuruyu da değerlendirmeye alıyor ve birinci başvuru otomatik olarak iptal edilmiyor.

  • Eğer ilk başvuru reddedilirse ve kişi geçerli statüsü sona ermeden ikinci başvurusunu yaptıysa ve hâlâ Kanada’daysa, maintained status devam ediyor.

  • Ancak ikinci başvuru, kişinin izni (örneğin work permit veya study permit) sona erdikten sonra yapılmışsa, kişi maintained status kapsamında değerlendirilmiyor. Bu durumda ikinci başvuru doğrudan reddediliyor ve kişiye yalnızca restoration seçeneği sunuluyor.

  • Başvuru zamanlaması UTC’ye göre değerlendiriliyor. Elektronik başvurular için başvurunun gece 12:00’den önce yapılmış olması gerekiyor. Ancak bu zaman dilimi kişinin yerel saatine göre değil, UTC’ye göre belirleniyor. Kanada saatiyle hala gün içinde olunabilir, ancak UTC’ye göre gün bitmişse başvuru geç kalmış sayılıyor.

Bu üç güncelleme, Kanada’daki göçmenlik sisteminin ne kadar çok katmanlı ve hareketli bir yapıya sahip olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.

• Ontario’nun yeni yasa tasarısı, henüz yürürlüğe girmemiş olmakla birlikte, eyalet bazlı adaylık süreçlerinin nasıl daha müdahaleye açık ve dinamik hale getirilebileceğine dair önemli bir sinyal veriyor.

• IRCC’nin C11 çalışma izniyle ilgili uygulama talimatları, hem başvuru sahiplerinin hazırlık sürecini hem de memurların değerlendirme standartlarını daha sıkı ve belgelenebilir hale getiriyor.

• Maintained status konusundaki güncellemeler ise, Kanada’da halihazırda bulunan ve başvuru süreci devam eden geçici oturum sahiplerinin en küçük bir zamanlama hatasının ciddi sonuçlara yol açabileceği bir döneme girdiğini gösteriyor.

Bu güncellemelerin verdiği bir ortak mesaj var: Göçmenlik süreçleri artık her zamankinden daha dikkatli bir planlama, doğru kategori seçimi ve çok güçlü belge hazırlığı gerektiriyor. Bu süreçte temsilcilerin rolü, yalnızca başvuru hazırlamak değil; aynı zamanda başvuru sahibine sürecin bütünlüğünü doğru şekilde anlatmak ve uzun vadeli hedeflerle uyumlu kararlar alınmasını sağlamak olmalı.