Geçen sene detaylı bir Express Entry yazısı paylaşmıştım. O yazıyı biraz daha genişleterek ve gerçekleşen bazı değişiklikleri ekleyerek Express Entry'yi tekrar ele almak istedim.
Express Entry 2015 yılından bu yana devam eden ve Kanada'nın üç federal ekonomik göç programını içine alan online bir sistem. Bu online sistemde başvuru yapmaya uygunluğu olan tüm adaylar belirli özelliklerine bağlı olarak aldıkları bir puanla Express Entry havuzu dediğimiz aday listesinin içine giriyorlar.
Alınan puana CRS puanı deniyor; CRS'in açılımı ise Comprehensive Ranking System.
Kanada hükümeti Express Entry havuzunda bulunan adaylara belirli aralıklarla belirli sayıda başvuru daveti gönderiyor. Bu başvuru davetinin İngilizce adı ITA (Invitation to Apply).
Diyelim ki bir çekilişte havuzdan 3,300 aday çekilecek. Sistem puanı en yüksek olan kişiden 3,300'üncü kişiye kadar olan herkese ITA gönderiyor. Diyelim ki 3,300'üncü kişinin puanı 470. Bu çekilişte 470 taban puanı olarak açıklanıyor. Ancak sistem 3,300'de durduğu için puanı 470 olan herkes ITA alamayabiliyor. Bu noktada tarih ve saate bakılıyor yani puanı 470 olanlar arasında öncelik, profilini diğerlerinden daha önce oluşturmuş olan kişi ya da kişilere veriliyor.
İlk olarak Express Entry kapsamındaki programları kısaca tanıyalım:
Canadian Experience Class (CEC):
Bu program Kanada'da en az 1 yıl iş deneyimi kazanmış olan kişilerin başvuru yapabileceği bir program. Bu iş deneyiminin bir takım kriterleri var tabii. Birazdan bu kriterlerden ve programın detaylarından bahsedeceğim. Bu programın diğer iki programdan en önemli farkı, başvuru sahiplerinin, hesaplarında belirli bir miktarda para gösterme zorunluluğundan (proof of funds) muaf olmaları.
Federal Skilled Worker (FSW):
Bu programda Kanada'da iş deneyimi kazanmış olmak gibi bir şart yok. Bu programı diğerlerinden ayıran özellik Express Entry havuzuna girmeden önce kendi içinde bir puanlama sisteminin olması. Kişi bu puanlamada 100 üzerinden 67 ya da üzeri alamazsa Express Entry havuzuna giremiyor. Bunu geçti-kaldı sistemi gibi düşünebilirsiniz. Bu puanlamada 67 almakla 100 almak arasında herhangi bir fark olmuyor. Bu nedenle kişilerin FSW kategorisi uygunluklarına karar verebilmek için ilk yaptığımız hesaplama bu oluyor.
Federal Skilled Trades (FST):
Bu kategori sınırlı sayıda meslek grubunu kapsıyor. Şartlarının diğer iki programa göre daha zor olması nedeniyle bu programdan başvuru daveti alan kişilerin sayısı daha düşük oluyor.
Peki bu programların hepsi için uygunluğunuz varsa ne oluyor?
Express Entry başvurusu yaparken başvurunuzu hangi programdan yapmak istediğiniz size sorulmuyor. Yani başvuru kategorisini siz seçmiyorsunuz. Sistem verdiğiniz bilgilere göre sizin hangi programlara uygunluğunuz olduğunu belirliyor. Eğer üç program için de uygunluğunuz varsa, sistem size CEC başvurusu yapmanız için davetiye gönderiyor. Yani öncelik CEC'nin. Eğer CEC ve FSW için uygunluğunuz varsa, yine CEC başvurusu için davet alıyorsunuz. Eğer FSW ve FST için uygunluğunuz varsa bu defa öncelik FSW'nun oluyor, yani FSW başvurusu yapmak için davet alıyorsunuz.
Programların ayrıntılarına geçmeden önce yazının devamında sıklıkla göreceğiniz NOC kodlarının ne anlama geldiğini anlayalım. NOC, National Occupational Classification kelimelerinin ilk harflerinden oluşan bir kısaltma. Bu, Kanada işgücü piyasasındaki her mesleğe dört haneli bir kod ve iş tanımı veren, ulusal olarak tanınan ve standartlaştırılmış bir sistem. Bu sistem göçmenlik başvurularında da kullanılıyor. Ancak bazen ülkelerin meslek tanımlarının Kanada'dakinden farklı olabilmesi nedeniyle her meslek için uygun NOC kodunu bulmak çok kolay olmayabiliyor. Diğer taraftan, başvurunuzun başarısı için iş deneyiminize en uygun NOC kodunu seçmek kritik önem taşıyor.
Bu sistemde yaklaşık 35 bin meslek ya da ünvan yer alıyor ve sistem kendi içinde belli gruplara ayrılıyor. Bu gruplardan olan NOC 0, A ve B Express Entry kapsamında geçerli iş deneyimi olarak sayılan kategoriler.
NOC 0 Yönetimsel işlerin olduğu grup ve altında 65 meslek ya da ünvan bulunuyor.
NOC A genel olarak üniversite eğitimi gerektiren profesyonel işler denebilir ve altında 238 meslek ya da ünvan bulunuyor.
NOC B ise mesleki eğitim ya da teknik eğitim gerektiren işleri kapsayan gruptur ve altında 375 adet meslek ya da ünvan bulunuyor.
Bu gruplarda yer alan meslek ve ünvanlarda zaman içinde güncellemeler yapılabiliyor.
Express Entry kapsamındaki bu üç programda bir mesleğin diğerinden daha fazla şansı olması gibi bir durum yok. Ancak mesleğiniz belirli bir eyalet tarafından talep gören bir meslekse, o eyaletin Express Entry ile entegre olan ve ihtiyaç duyduğu meslek gruplarını hedeflediği bir programı varsa o eyaletten davet alma şansınız olabiliyor.
Programların detaylarına giriş yapmadan önce yine yazının devamında göreceğiniz CLB'nin ne demek olduğunu anlayalım. CLB, Canadian Language Benchmarks'ın kısaltması ve göçmenlerin ve göçmen adaylarının İngilizce dil yeterliliklerini tanımlamak, ölçmek ve tanımak için Kanada'da kullanılan ulusal bir standart. Bu nedenle program kriterlerine bakarken IELTS puanları yerine CLB puanlarını görüyoruz ve değerlendirmemizi adayların dil yeterlilik sınavlarından aldıkları puanların CLB karşılığına bakarak yapıyoruz.
Şimdi bu üç programın detaylarından bahsedelim.
1- Canadian Experience Class (CEC)
Bu kategori yazının başında da belirttiğim gibi Kanada'da iş deneyimi olan kişiler içindir. Bu iş deneyimi ile ilgili kriterler şu şekilde:
Yasal yollarla kazanılmış
En az 1 yıl
Tam zamanlı ya da en az 1 yıl tam zamanlıya denk gelecek kadar yarı zamanlı
NOC 0, A ya da B iş kategorilerinde
Önemli: Self-employment (yani kendi işinin sahibi olmak) ve öğrenciyken çalışılan zamanlar (co-op dahil) bu kategoride sayılmaz.
Bu kategoride eğitimle ilgili bir gereklilik yok ama kişinin eğitim seviyesi ne kadar yüksek olursa ITA alma şansı o kadar yüksek olur.
Dil yeterliliği (İngilizce ve/veya Fransızca): NOC 0 ve A kategorisinde çalışmış kişiler için CLB 7 yani IELTS 6; NOC B için CLB 5 yani IELTS Okuma: 4.0, diğer beceriler 5.
2- Federal Skilled Worker (FSW)
Bu kategori yukarıda bahsettiğim üç NOC grubunu da kapsar ve kendi içinde bir puanlama sistemi vardır. Bu puanlamada gerekli puanı alamayan kişiler Express Entry profili oluşturamazlar.
Minimum uygunluk kriterleri şu şekilde:
NOC 0, A ya da B iş gruplarından birinde nitelikli iş deneyimi (son 10 yıl içinde): En az 1 yıl tam zamanlı çalışma isteniyor ama istenen süreye denk gelen yarı zamanlı çalışma da kabul ediliyor. (30 saat/hafta x 12 ay ya da örneğin 15 saat/hafta x 24 ay) Türkiye'de haftalık çalışma saati 40-45 civarı ama 30 saatin üzerinde çalışmış olmanın süre hesabına bir etkisi olmuyor.
Dil yeterliliği (İngilizce ve/veya Fransızca): Onaylı sınavlardan birinin 4 beceri bölümünden de CLB (Canadian Language Benchmark) 7 seviyesinde puan almak. Bu, IELTS (General) sınavından en az 6.0 almak anlamına gelir.
Bu programda da üniversite mezunu olmak gibi bir ön şart aranmasa da, eğitim seviyesinin yüksek olması yeterli puana erişme ihtimalini arttırır.
3- Federal Skilled Trades (FST)
Bu kategori yalnızca NOC B grubunda bulunan bazı meslekleri kapsar. Örnek olarak şu meslekleri sayabiliriz: Elektrikçiler, tesisatçılar, marangozlar, vinç operatörleri, aşçılar, kasaplar ve fırıncılar.
Minimum uygunluk kriterleri şu şekilde:
Uygun görülen bir nitelikli zanaat alanında tam zamanlı 2 yıl iş deneyimi (son 5 yıl içinde).
Geçerli bir iş teklifi (en az 1 yıl süreli, tam zamanlı, 1 ya da 2 işveren tarafından) ya da kendi alanında Kanada otoriteleri tarafından verilmiş eyalet düzeyinde ya da federal düzeyde geçerli bir sertifika sahibi olmak.
Dil yeterliliği (İngilizce ve/veya Fransızca): Onaylı sınavlardan birinin Konuşma ve Dinleme bölümünden CLB 5; Okuma ve Yazma'dan CLB 4 seviyesinde skor almak. Bu IELTS (General) sınavı için; Konuşma ve Dinleme: 5.0, Okuma: 3.5, Yazma: 4 anlamına gelir.
Bu kategoride eğitimle ilgili bir gereklilik yoktur ama kişinin eğitim seviyesi ne kadar yüksek olursa Express Entry havuzunda şansı o kadar yüksek olur.
Tüm programlarda eğer Kanada dışında bir ülkede yüksek öğrenim görülmüşse ve bu eğitimden puan alınmak isteniyorsa, eğitimin Kanada denkliğinin sunulması gerekir, puanlama Kanada denkliğine göre yapılır.
Aşağıdaki grafikte üç programın minimum gerekliliklerinin özetini göreceksiniz:
Önemli notlar:
Bu minimum gereklilikleri karşılıyor olmak kişinin ITA alma şansı olduğu anlamına gelmez. Örneğin mevcut şartlarda üniversite mezunu olmayan birinin neredeyse hiç şansı yok denebilir. Aynı yorumu IELTS için de yapabiliriz. Örneğin, FSW için IELTS 6 her ne kadar minimum gereklilik olsa da IELTS 6 ile gereken CRS puanına ulaşmak oldukça zor.
CEC ve FSW'da iş teklifi gerekliliği olmasa da geçerli bir iş teklifinin olması ek CRS puanı getirir. (NOC 00 200 puan, NOC 0, A, B 50 puan) Geçerli iş teklifinin ne demek olduğuyla ilgili bu yazımı okuyabilirsiniz.
FSW'da kazanılmış olan tüm iş deneyimlerinin aynı NOC kodunda olma zorunluluğu yok. Yalnızca minimum gereklilik olarak, kişinin 'birincil NOC kodu' olarak seçeceği NOC'ta en az 1 yıl tam zamanlı kesintisiz iş deneyimi kazanmış olması gerekir. Bu, toplamı 1,560 saat ve üzeri olacak şekilde yarı zamanlı iş deneyimi de olabilir. Bu iş deneyiminin aynı işverenle olması zorunluluğu yok ama o durumda iki iş arasında hiç boşluk olmaması gerekir.
Canadian Experience Class hariç diğer iki kategoride kişinin, aile bireylerinin sayısına göre finansal yeterlilik kanıtı sunması zorunluluğu vardır. Bu kanıtın banka hesabında bulunan ve kimseden borç alınmamış, başvuru sahibine ait yeterli miktarda para olarak sunulması istenir. (Bu yazının yazıldığı tarihte 1 kişi için $12,960 CAD, 2 kişi için $16,135 CAD, 3 kişi için $19,836 CAD.) Bir istisna olarak, Federal Skilled Worker kategorisinde başvuru sahibinin geçerli bir çalışma izni ve iş teklifi varsa kişi bu birikimi göstermekten muaftır.
Tüm kategorilerde tüm bunlara ek olarak kişinin Kanada'ya "kabul edilebilirliği"ne bakılır (admissibility). Bazı sağlık problemleri ve adli sicil kaydı kişilerin Kanada'ya kabul edilmesine engel olabilir.
Express Entry Başvurusu Nasıl Yapılır?
Express Entry başvurusu online olarak yapılır. İlk başta da belirttiğim gibi, kişi Express Entry havuzuna girdikten sonra yapılan çekilişlerde ITA alırsa, ITA aldığı günden itibaren gerekli belgeleri toplaması ve başvurusunu yapması için 60 günü oluyor. Gerekli tüm belgelerin titizlikle ve doğru bir şekilde hazırlanması kritik önem taşıyor çünkü kişilerin ufak bir hata ya da unutkanlık olarak değerlendirebileceği eksiklik ya da yanlışlıklar başvurunun reddedilmesi ya da kişinin Kanada'ya girişinin en az 5 yıl yasaklanması gibi sonuçlara yol açabiliyor.
Doğru bir başvuru yapılması ve ek bir bilgi ya da belge istenmemesi halinde başvuru 6 ay gibi bir sürede sonuçlanıyor.
Bu süreçte Northern Pathways'ten danışmanlık alınması halinde süreç nasıl ilerliyor?
Süreç detaylı bir değerlendirme görüşmesi ile başlıyor ve kişiye uygun olan program belirleniyor.
Profil oluşturmadan önce atılması gereken adımlarla ilgili bilgi paylaşımı yapılıyor.
Kişi profil oluşturmaya hazır olduğu zaman süreçle ilgili ayrıntılı bilgi ve karşılıklı hak ve sorumlulukları kapsayan detaylı bir hizmet sözleşmesi imzalanıyor.
Yalnızca başvuru sahibinin ve Northern Pathways yetkililerinin giriş yapabildiği platform yoluyla gerekli tüm bilgi ve belgeler paylaşılıyor.
Danışmanın "Authorized Representative Portal"ı üzerinden Express Entry profili oluşturuluyor.
Kişinin ITA almasıyla 60 günlük süre başlıyor.
Başvuruda zamanlama kritik önem taşıdığı için başvuru sahibinin gereken her belgeyi doğru bir zamanlamayla ve doğru içerikte hazırlanması sağlanıyor. Bu süreç başvurunun mümkün olan en kısa süre içinde gerçekleştirilebilmesi için ITA öncesinde başlıyor ve ITA sonrasında da devam ediyor.
İstenebilecek ek bilgi ve belgeler de öngörülüyor ve zaman kaybı yaşanmaması adına başvuruya ekleniyor.
Bu aşamalarda başvuru sahibiyle danışman arasında sistemli ve yoğun bir iletişim gerçekleşiyor.
Başvuru sahibinin sürece danışman kadar hakim olabilmesi için her aşamada bilgilendirme yapılıyor ve gereken her aşamada başvuru sahibinin onayı alınıyor.
Başvuruyu değerlendirecek olan yetkilinin gözden kaçırabilme ihtimali olabilecek noktaların vurgulandığı, açıklanması gereken konuların ele alındığı ve özünde yasa ve yönetmeliklerle destekli 'submission' mektubu yazılarak başvuruya ekleniyor.
Hazır olunan noktada başvuru danışmanının portalı üzerinden gerçekleştiriliyor.
Başvurunun yapılmasından sonuçlanana kadar geçen sürede belirli aralıklarla başvuru sahibiyle bilgi paylaşımı yapılıyor.
Danışman olarak, Express Entry başvuruları benim yapmayı en çok sevdiğim başvuru türlerinden biri, çünkü başvurunun sonuçlanmasıyla beraber bir kişinin ya da ailenin Kanada'da yeni bir yaşam planlarında en büyük aşama geçilmiş oluyor ve bu sürece tanık olmak bana benzersiz bir profesyonel tatmin ve mutluluk veriyor.
Evet, gördüğünüz gibi Express Entry oldukça kapsamlı bir konu. Detaylı anlatmış olmama rağmen burada değinmediğim ve kişilerin profillerine özel olarak şekillenen birçok gereklilik de var. Bu yazıyı genel anlamda fikir veren bir kaynak olarak görebilirsiniz - konuyla ilgili olanlar için faydalı olacağını umuyorum. Sorularınız olursa her zaman sosyal medya üzerinden ya da e-posta ile iletişime geçebilirsiniz.
Yazıyı bazı önemli bilgilerle bitirelim:
Bir kişinin 'principal applicant' olarak birden fazla Express Entry profili olamaz.
Bir aday, Express Entry havuzunda en fazla 1 yıl kalabilir. 1 yıl sonunda profil geçerliliğini kaybeder. Kişi, hala uygunluğu varsa tekrar Express Entry profili oluşturabilir.
Express Entry havuzundayken ITA almadan önce doğumgününüz olursa puanınız düşer. (30 yaşından itibaren puan kaybı başlıyor.) ITA aldıktan sonra yaş alma nedeniyle puanınızda herhangi bir düşüş gerçekleşmez.
IELTS'in geçerlilik süresi 2 yıldır ve sınav sonucunuzun ITA alıp başvurunuzu gerçekleştirdiğiniz zamana kadar geçerliliğini koruması gerekir.
Özelliklerinizin kalıcı oturum izni kapsamındaki programlardan biri için uygun olup olmadığını öğrenmek için Ön Değerlendirme Formumuzu doldurabilirsiniz.
İlgili yazılar: