Bu yazı kalıcı oturum iznine giden yolda Kanada'da yüksek öğrenim görmeyi planlayan kişiler için yazıldı. Bu yazıda adı geçen karakter, Ece, hayal ürünü bir karakter olmakla beraber paylaşacağım senaryo sıklıkla karşılaştığım bir senaryo.
Ece hayatına Kanada'da devam etmek isteyen 39 yaşında yüksek lisans mezunu genç bir kadın. Her ne kadar yaşı genç olsa da Kanada'nın Express Entry sistemi için genç olarak değerlendirilmediğini ve yaşın puanlamaya dayalı olan bu sistemde çok önemli olduğunu biliyor. Bu nedenle Kanada'da yaşayan bir arkadaşının da teşvikiyle bir yüksek öğrenim programına kayıt olmaya karar veriyor. Arkadaşı "geldikten sonra gerisi kolay" diyor Ece'ye. Ece'nin okumak isteyebileceği bölümle ilgili düşünceleri var ama seçmesi gereken okul hakkında hiçbir fikri yok. Şehir olarak da Toronto'yu düşünüyor, ne de olsa Kanada'nın en bilinen şehirlerinden biri Toronto, arkadaşı da orada yaşıyor zaten. Bildiği kadarıyla çok da güzel okullar var Toronto'da. Aklında bu düşüncelerle bir eğitim danışmanına gidiyor ve planlarından bahsediyor. Eğitim danışmanı Ece'ye temsilcisi oldukları okullarla ilgili bilgiler veriyor ve Ece yaptıkları birkaç görüşme sonunda Toronto'nun en beğenilen okullarından birinde 1 yıllık bir program seçiyor ve okul başvurusu için gerekli işlemleri başlatıyorlar.
Bu noktada Ece'nin Kanada'da kalıcı oturum izni başvurusu yapma isteğinden bağımsız olarak seçtiği okula bakarsak okul seçimiyle ilgili herhangi bir sorun olmadığını söyleyebiliriz. Onu yönlendiren eğitim danışmanı da işini olması gerektiği gibi yaptı ve Ece'nin memnuniyet oranı en yüksek olan, en beğenilen okullardan birini seçmesine aracılık etti.
Ancak Ece'nin Kanada'da öğrenim planını kalıcı oturum izni alabilmek için yaptığını düşünürsek, profiline bakınca, Ece'nin yanlış bir karar vermiş olma olasılığının çok yüksek olduğunu söyleyebilirim- birazdan nedenlerine bakacağız.
Ayrıca göçmenlik başvurusu, arkadaşının söylediği gibi "geldikten sonra gerisi kolay" diye ifade edilecek kadar basit bir süreç değil. Ece'nin gideceği okula 1 yıl için $15,000 gibi bir ücret ödeyeceğini de düşünürsek (yaşam masrafları hariç) okul seçim kararının arkadaş teşviki, şehir ya da okul popülaritesi gibi kriterlere göre verilmiş olması çok da mantıklı değil.
Şimdi Ece'nin verdiği kararın neden yanlış bir karar olabileceğine bakalım. Bu senaryoda Ece'nin yaptığı Study Permit başvurusu olumlu sonuçlandı ve Ece Toronto'da öğrenim görmeye başladı. 1 yıl sonra okulunu bitirdikten sonra Express Entry kriterlerine göre değerlendirdiğimizde mevcut şartlarda Ece'nin başvuru daveti alma ihtimali çok zayıf. Yüksek lisansı da olsa, 1 yıllık Kanada eğitiminden belirli bir puan da alsa ne yazık ki puanı mevcut taban puanların çok altında kalıyor. IELTS sınav sonucunu en yüksek aralıkta düşünsek dahi bu sonuç değişmiyor; karşımıza 430'larda bir puan çıkıyor.
O halde Ece'nin yapması gereken, mezuniyet sonrası çalışma izni başvurusu yapmak. Diyelim ki her şey yolunda gitti ve Ece mezun olur olmaz bir iş buldu ve çalışmaya başladı. 1 senelik Kanada deneyimini tamamlaması halinde çok iyi bir puan eklenecek değil mi Express Entry puanına? Tam olarak değil çünkü Ece bu süre sonunda 41 yaşında olacak ve 40 yaştan itibaren Express Entry'de yaştan iki katı puan kaybedilmeye başlandığı için puan kaybı büyük olacak. Farkı düşünün: 29 yaşında bekar biri yaştan 110 puan alırken, Ece 41 yaşında yalnızca 39 puan alacak. Bu senaryoda ancak IELTS'den en yüksek puanları (Konuşma ve Yazma 7.5, Okuma 8, Dinleme 8.5) alırsa Ece'nin şansı olabilir, o durumda Express Entry puanı 465 olur. Bu puan için dahi "kesin başvuru daveti alabilir" demek mümkün değil çünkü bildiğimiz gibi Express Entry'nin oldukça yüksek bir puan trendi var.
Ayrıca Ece 1 yıl öğrenim gördüğü için 1 yıllık çalışma izni alabiliyor ve bu durum da farklı bir risk faktörü barındırıyor: Bu süre içinde 1 yıllık iş deneyimini tamamlayamamak. Çünkü herkesin iş bulma süresi birbirinden farklı oluyor; kimi mezun olur olmaz bir "skilled work" pozisyonu bulabilirken kimi için bu mümkün olmuyor. Bu duruma etki eden birçok faktör var tabii, yani tek bir nedenle bu durumu açıklamak mümkün değil. İş aranan dönemde sektörün durumu, açılan pozisyonlara gerçekleşen talep, kişinin iş görüşmelerindeki performansı ve kişilik özellikleri bu faktörlerden bazıları.
Yani bu senaryoda Ece ancak 1 yıl Kanada iş deneyimi kazanırsa, mezun olur olmaz kriterleri karşılayan bir iş bulursa, IELTS'ten yukarıda yazdığım puanları alabilirse ve de profilini oluşturduğu dönem Express Entry taban puanları 460'larda olursa Express Entry ile kalıcı oturum izni başvurusu için şansı oluyor. Çok stresli değil mi? Çünkü baktığımızda kendi kontrolü dışında olan birçok faktör var burada.
Peki Eyalet Aday Programları? Bu programların Kanada göçmenlik sisteminde çok önemli bir yeri var ancak yine Ece'nin yaşadığı Ontario örneğinden devam edersek Ece'nin Ontario'nun eyalet aday programlarında da şansının çok yüksek olmadığını söyleyebiliriz. Programların sınırlı bir kapasitesi var ve talep yoğunluğundan dolayı bazı programlar çok nadir açılıyor, açılır açılmaz kapasitesi doluyor ve kapanıyor. Hedef meslek grupları için olan programlarda da kişinin seçilebilmesi için o meslek grubunda olması gerekiyor; böyle bile olsa seçileceğinin garantisi olmuyor. Elbette Ece'nin hiç sansı olmaz diyemeyiz ama çok pozitif de konuşamayız, lakin burada da kendisinin kontrolünde olmayan durumlar pek çok durum mevcut: Programların kapasitesi, açılma sıklığı, açılırsa kapanmadan Ece'nin başvuru yapıp yapamayacağı, örneğin Job Offer Stream için gerekli iş teklifini alıp alamayacağı, vb.
Çok mu karamsar bir tablo çizdim? Şunu da belirteyim, Toronto ya da eyalet bazında konuşacak olursak Ontario pek çok insan için harika bir alternatif olabilir ancak buna kesinlikle kişilerin profiline göre karar vermek gerekir.
Peki Ece ne yapsa daha iyi olurdu?
Ece'nin planlamasında dikkate alınması gereken kritik faktörler şunlar:
Yaşı
İngilizce ve/veya Fransızca yeterliliği
İş deneyimi ve mesleği
Seçtiği bölüm, okul ve öğrenim göreceği süre
Seçtiği eyalet ve şehir
Mevcut ve alternatif durumlara göre farklı senaryolar ve Ece için uygun olabilecek programlar
Bu faktörlerin bir arada değerlendirilmesi ve Ece'nin kararını risk faktörlerine ve mevcut alternatiflerine göre vermesi gerekirdi. Örneğin Ece Toronto'da 1 yıl öğrenim görmek yerine Ontario'da bölgesel göç programlarının olduğu bir şehirde 2 yıl öğrenim görmeyi seçseydi seçeneklerini arttırmış olacaktı. Ya da göçmenlik programları anlamında daha fazla seçenek sunan farklı bir eyalet seçebilirdi. Mutlaka Toronto'yu tercih etmek istemesi durumunda da seçtiği program ve süresi farklı planlanabilirdi. Ayrıca Ece'nin alternatiflerinin mesleğine göre de çeşitlendirilebilme ihtimali olabilirdi.
Şunu da ifade etmem gerekir ki özellikle belirli bir yaşın üzerinde Kanada'ya öğrenim yoluyla gelmek riskli bir karar. Diğer taraftan bu riski iyi bir planlama ile azaltmak mümkün. Ayrıca Kanada'ya gelmek herkes için doğru bir karar da olmayabilir; bu noktada da objektif bir değerlendirme yapılması ileri vadede yaşanabilecek maddi ve manevi kayıpları önleyebilmek açısından çok önemli.
Sonuç olarak Ece'nin profesyonel destek almaya karar verdiği noktada ilk gitmesi gereken kişi bir eğitim danışmanı değil ICCRC lisanslı bir göçmenlik danışmanı olmalıydı. Bu yazıyı okuyan eğitim danışmanları varsa alınmasınlar lütfen, onlar da işlerinin kişilerin göçmenlik süreçlerini planlamak olmadığı konusunda benimle hemfikir olacaklardır. Maalesef ICCRC üyeliği ve lisansı olmadan Kanada adını kullanarak, hem eğitim hem göçmenlik alanında çalıştığını iddia eden ve hiçbir kategoriye koyamadığım kişi ve şirketler de mevcut Türkiye'de ama konumuz onlar değil.
Netice itibariyle lisanslı göçmenlik danışmanları, göçmenlik için en doğru planlamayı yapmanıza yardımcı olacak tüm bilgilere sahip olan ve Kanada devleti tarafından bu alanda hizmet vermesi onaylanmış olan kişiler. Tabii bu aşamada etik kurallar çerçevesinde çalışan ve duymak istediğiniz şeyleri söyleyen değil, yasa ve yönetmelikler ve özellikleriniz doğrultusunda doğru bilgiler veren bir danışman seçmeniz de çok önemli.
Peki ben bu konuda nasıl bir süreç izliyorum? Kişilerin profiline dair ilk değerlendirmeyi web sitemde göreceğiniz ön değerlendirme formu yoluyla yapıyorum. Bu form yoluyla kişilerden Kanada göçmenlik programlarına uygun olup olmadıkları ile ilgili bir ön değerlendirme yapmama yetecek kadar bilgi alıyorum. Bu şekilde ilk iletişimi kurduğum kişilerden, özellikleri kalıcı oturum izni başvurusu için uygun olabilecek olanlara değerlendirme görüşmesi hizmetini öneriyorum. Bu görüşme öncesi aldığım bilgilerle kişilerin profilini detaylı çalışmış oluyorum ve görüşme sırasında farklı senaryolar üzerinden mevcut durumlarını, kalıcı oturum izni başvurusu seçeneklerini ve federal programa alternatif eyalet programlarını anlatıyorum. Görüşme neticesinde kişiler tüm alternatiflerini öğrenmiş ve bir yol haritası belirlemek için gerekli tüm bilgilere sahip olmuş oluyorlar. Ayrıca etik bulmadığım için bu görüşmeyi kısa ve orta vadede hiçbir alternatifi olmadığını düşündüğüm kişilere de önermiyorum.
Hayatınızın en önemli dönüm noktalarından biri olan bu karar çok iyi bir planlamayı hak ediyor diyerek çok sevdiğim bir sözle bitireyim yazıyı:
"Plansız bir hedef, bir dilekten ibarettir."
― Antoine De Saint-Exupéry
Özelliklerinizin kalıcı oturum izni kapsamındaki programlardan biri için uygun olup olmadığını öğrenmek için Ön Değerlendirme Formumuzu doldurabilirsiniz.
İlgili yazılar:
Comments